चुनाव सारेकोमा मेधेसी जनता दुःखी

रंगीविरंगी चुनावी झण्डाले रंगिएको महोत्तरीको गौरीबास

 बर्दिबास, असार ४ गते ।  जेष्ठ-असारको प्रचण्ड घामसंगैको अत्याधिक गर्मीले मधेसको तापमान ४२ डिग्रीमा पुगेको मापन गरिदै थियो । प्रचण्ड गर्मीको तापले यहाँका बासिन्दाको जनजीवन तातेको थियो । असार १४ मा हुने भनिएको स्थानीय तहको दोस्रो चरणको निर्वाचनले तराईका जिल्लाहरुमा चुनावी सरगर्मी ह्वातै बढेको थियो । बीस बर्षपछि हुन लागेको स्थानीय चुनावले मतदाताहरु देशले निकास र जनताले विकास पाउनेमा ढुक्क थिए । मधेसमा चुनावको उल्लास छाउँदै थियो । निर्वाचन कार्यालयले टोलटोलमा मतदाता शिक्षा दिइरेहका थिए । तर एकाएक चुनाव सारेपछि मतदाता रुष्ट भएका छन् ।
घरको दैलोमा अग्लो बासको भाँटा गाडेर आफु समर्थित दलका चुनावी झण्डा फहराइरहेका महोत्तरीको गौरीबासका ६५ बर्षीय कृष्णप्रसाद चौलागाईले भन्नुभया ,‘ अब साँच्चिकै असार १४ मा चुनाव हुन्छ । बैसाख ३१ मा भएन अब हुन्छ ।’ प्रमुख राजनीतिक दलले कडा कसरतकाबीच करीब करीब आफ्ना उम्मेदवारहरुको छनौट गरिसकेका थिए । अन्तिम तयारी गरेर निर्वाचन कार्यालयबाट मनोनय दर्तापत्र ल्याएर दलका उमेदवारहरु फारम पनि भइसकेका थिए । कृष्णप्रसाद चौलागाईको घर नजिकै बर्दिबास नगरपालिकोको निर्वाचन कार्यालयबाट चुनावी तयारीको गतिविधी थाहा पाएर दंग थिए । तर बिहीबार प्रदेश नम्बर २ को चुनाव सारेर असोज २ मा गर्ने निर्णय सरकारले ग¥यो, तब चुनावको मुडमा रहेका चौलागाई मात्र होइन प्रमुख राजनिति दलका उमेदवार, कार्यकर्ता र मतदाताहरु आक्रोसित भएका छन् ।

चुनावी गतिविधी रोकेर अब फेरी असारमा चुनाव नहुने भन्दै चुनाव प्रचार प्रसारमा हिँडेका कार्यकर्ताहरु घर फर्किए । आन्दोलनमा रहेका राष्ट्रिय जनता पार्टी (राजपा) नेपालका नेता कार्यकर्ता र यसका समर्थित मतदाताहरु अब संविधान संसोधनको हुन्छ की अपेक्षा गरे । देउवा सरकारले संविधान संशोधन गर्छ भनेर विश्वस्त हुन सकेका छैनन् । राजपाका केन्द्रीय नेताहरुले ‘मधेसभरि चुनाब स्थगित गर्न हामीले माग गरेका थियौं । मधेस भनेको प्रदेश नं. २ मात्र होइन । अब हाम्रो सम्पूर्ण शक्ति झापा, मोरङ, सुनसरी र पाँच नम्बर प्रदेशको चुनाब बिथोल्न केन्द्रित हुन्छ,’ भन्दै अरु प्रदेशमा असार १४ मै हुन लागेको निर्वाचन बिथोलन केन्द्रित भएका छन् । चुनाव सरे पनि मधेश अशान्त नै छ । राजपाको बन्दहडतालले यहाँको जनजीवन ठप्प नै भयो ।
‘नेताहरु चुनाव सार्छन । यसको पीरमार्का तल्लो स्तरका कार्यकर्ताहरुले भोग्नु परेको छ,’ नेपाली कांग्रेसका क्रियाशील महोत्तरीका नेता बिनोद बरालले भन्नुभयो । राजपा नेपाल पिपरा गाउँपालिकाका संयोजक रमणकुमार ठाकुरले चुनावको मिति सारेर समस्याको समाधान नहुने भन्दै कडा टिप्पणी गर्नुभयो । ‘सरकारले संविधान संसोधन गर्दैन् । चुनाव सारेको सारै गर्छ । यो समस्याको समाधान होइन्,’ उहाँले भन्नुभयो,‘सरकार न चुनाव गराउन चाहन्छ, न त संविधान संशोधन गर्न तयार छ, बरु मधेसी जनतालाई झुक्याइ रहेका छन् ।’

प्रदेश नं.२ मा स्थानीय तहको निर्वाचन तेश्रो चरणमा धकेलिएपछि मधेसका मतदाता अन्यौलमा परेका छन् । प्रदेश नम्बर २ मा महोत्तरी, धनुषा, सर्लाही, रोत्तहट सहितका ८ जिल्लाका १२७ स्थानीय तहमा २६ लाख ६४ हजार ७९२ मतदाता छन् । चुनाव सारेको सारै गरेर नेताहरुले स्थानीय तहको चुनावको माहौललाई गन्जागोल बनाएकोमा धनुषाको मिथिला नगरपालिकाका गमबहादुर विश्वकर्माले असन्तुष्टि व्यक्त गर्नुभयो । पूर्व—पश्चिम राजमार्ग भन्दा उत्तर तिरेको भागमा महोत्तरी, धनुषा, सर्लाही लगायतका जिल्लामा चुनावी गतिविधीले उमेदवार, नेता कार्यकर्ता र मतदातालाई छपक छोइसकेका थिए । टोल टोलमा रंगिचंगी चुनावी झण्डाले चुनावको माहौल तताई सकेको थियो । बर्दिबास नगरपालिका स्तरीय निर्वाचन कार्यालयका निर्वाचन प्रमुख पशुपतिबाबु पुरीका अनुसार, यहाँका उमेदवारहरुले असर १ गते बिहान सम्ममा निर्वाचन कार्यालयबाट १ हजारको हाराहारीमा मनोनयन पत्र लगिसकेका थिए ।

‘राजनीतक दल र जनताहरु सबै निर्वाचन हुनेमा ढुक्क थिए । सबै चुनावको लागि तयारीमा थिए,’ एकिकृत नेकपा मओवादी केन्द्रका बर्दिबास नगरपालिका १ का उमेदवार चुडामणी पोखरेलले भन्नुभयो,‘२—४ दिनपछि धक्लेर चुनाव गराएको भए राम्रो हुन्थ्यो । प्रदेश नम्बर २ फरक खालका भएकाले फेरी पनि चुनाव नहुनेमा आशंका छ ।’ सरकारले मधेसको समस्या समाधान नगरेको र मधेस केन्द्रित दल राजपाको आन्दोलनको कारण मिति सर्दा जनतामा व्यापक असन्तुष्टि बढेको छ ।

यसअघि तेस्रोपल्ट सारेर प्रदेश नम्बर १, २, ५ र ७ मा असार १४ मा चुनाव मिति निर्धारण गरिएको थियो । संविधान संशोधन र स्थानीय तहको संख्यामा असन्तुष्टि जनाउँदै आएको राष्ट्रिय जनता पार्टी (राजपा) को विरोधले सरकारले प्रदेश नम्बर २ को चुनाव तेस्रो चरणमा असोज २ गते गर्ने घोषणा गरेको छ । १, ५ र ७ मा भने असार १४ मै गर्ने भनेको छ । दोश्रो चरणमा चार वटा प्रदेस मध्ये प्रदेश नं. २ को निर्वाचन आगामी असोज २ गतेको लागि सार्ने पुनः सरकारले निर्णय गरेपनि राजपाले असहमति जनाउँदै आन्दोलन जारी राखेको छ । राजपाले आफुहरुको माग चुनाव भन्दा पहिला संविधान संशोधन गर्नु पर्ने र प्रदेश नं. २ को मात्रै नभएर अन्य प्रदेशको निर्वाचन हाललाई स्थगन गर्नु पर्ने माग राखेको छ ।

चुनाव हुने वा नहुनेमा ठोस कुरा नहँुदा सरकार र आन्दोलनरत्त पक्षप्रति जनताको वितृष्णा बढ्दै गएको छ । आन्दोलन र चुनावप्रति पनि मधेशका जनता दुई कित्तामा उभिएका छन् । एकाथरी जनताले पटक पटक चुनाव सारेकोमा आपति प्रकट गरिरहेका छन् भने अर्कोथरीले चुनाव सार्नु वा नसार्नुमा भन्दा संविधान संशोधनलाई प्राथमिकता दिनु पर्ने पक्षमा छन् । तर, मधेसको अधिकांश जनता भने चुनावकै पक्षमा छन् । भोट खसाल्न र जनप्रतिनिधि छनोट गर्न आतुर रहेका जनतामा झनै निराशा बढेको छ ।
ठुला तीन दल नेपाली काँग्रेस, नेकपा एमाले, नेकपा माओवादी केन्द्र, नयाँ शाक्ति पार्टी नेपाल र संघीय समाजवादी फोरम लगायतको दल समर्थित मधेसका जनता चुनावकै पक्षमा छन् । अहिले पनि प्रदेश नं. २ को जिल्लाहरुमा ठुला तीन दलको राम्रो पक्कड रहेको छ । तर मधेको मुद्दामा भावनात्मक हिसाबले अन्य दल समर्थित जनता नत विरोधमा उत्रेका छन् नत समर्थनमा ।

‘पटक पटक चुनाव सर्दा अन्योलता छायो । कहिले चुनाव आउँला, भोट खसाउला र जनप्रतिनिधी छनोट गरि अफ्नो गाउँको विकासलाई अगाडी बढाउँला भनेर चुनाव कुरेर हामी बसेका छौं । पटक पटक चुनाव सारेपछि जनतामा सरकारप्रतिको विश्वास घट्दै गएको छ,’ धनुषा बटेश्वर गाउँपालिकाका कृष्णकुमार महतोले भन्नुभयो,‘मधेसको समस्यालाई समयमै सुल्झाएर ठोस रुपमा मिति तय गरि चुनाव गर्नु आवश्यक छ ।’

प्रदेस नम्बर २ को मात्रै चुनाव सर्नु दुर्भाग्य भएको नेकपा एमाले बर्दिबास नगरको मेयर पदका उमेदवार सुरेश बहादुर राउतले चिन्ता व्यक्त गर्नुभयो । ‘ उमेदवार तय गरेर मनोनय पत्र पनि ल्याएइसकेका थियौं । चुनावै सरिदियो,’उहाँले भन्नुभयो,‘चुनाव सरेको सारै गरेकाले उमेदवारहरुमा आर्थिक भार बढेको छ । हामी अहिले पनि असर १४ मै चुनाव हुनुपर्छ भन्ने पक्षमा छौं ।’- अन्नपूर्ण बाट , राजकरण महतो